Prostat nedir?
Prostat alt idrar yollarında, mesanenin altında üretranın etrafında yer alır . Yalnızca erkeklerde
bulunur. Menide bulunan sıvıyı üretir. Boşalma sırasında meninin dışarı atılmasına yardımcı olan düz kasları içerir.
Sağlıklı bir prostat büyük bir ceviz büyüklüğündedir ve 20-25 mililitre hacmindedir. Erkeklerde yaşlanmayla birlikte yavaş yavaş büyür.
İyi Huylu Prostat Büyümesi
Prostat hastalıkları genellikle yaşlanmayla ilişkilidir. Genellikle 50 yaşından büyük erkeklerde alt idrar yollarında rahatsız edici belirtilere sebep olabilir. Çoğu zaman bu semptomlar, iyi huylu prostat büyümesi olarak bilinen durum ile bağlantılıdır.
İyi huylu prostat büyümesi , her erkekte belli ölçülerde oluşan selim nitelikli bir durumdur. Bu durum, erkeklerin yaşlanmasıyla ortaya çıkan hormon değişiklikleriyle ilgilidir.
Buna karşılık bu büyüme, iyi huylu prostat engellemesi olarak adlandırılan bir durumda idrar akışını engelleyebilir.
Prostat hastalığı endişe vericidir ancak prostat kanseri olmadığını bilmek önemlidir. Tedavi edilmese bile iyi huylu prostat büyümesi prostat kanserine dönüşmez fakat prostat kanseri ile aynı dönemde ve birlikte gelişebilir.
Endişelerinizi üroloğunuza danışabilirsiniz.
Belirtiler
İyi huylu prostat büyümesi, idrar yaptığınız yolu etkiler. Bu, büyüyen prostatın, idrar kesesi çıkışında idrar yoluna baskı yapmasıyla ortaya çıkar.
Belirtileriniz bazen hafif olabilir. Örneğin daha sık idrar yapma ihtiyacı hissedersiniz veya mesanenizi tam boşaltmanız güçleşebilir. Bu hafif belirtiler yaşlanma sürecinin hareket-hafıza ve esneklikteki azalma gibi normal bir parçası olabilir. Doktorunuz bu hafif belirtileriniz için tedavi önermeyebilir.
Belirtiler bazen çok rahatsız edici olabilir ve yaşam kalitenizi olumsuz etkileyebilir. Bu durumda tedaviden yarar görebilirsiniz.
İyi huylu prostat büyümesi , idrar akımınızı yavaşlatır, mesanenizi boşaltırken duraksamalı yapmanıza sebep olabilir. Veya idrarınızı başlatabilmeniz için bekleyip sonra zorlanmanız
gerekebilir.
Gün içinde çok sık idrara çıkmanıza ve gece mesanenizi boşaltmak için uykudan uyanmanıza (noktüri olarak bilinir) sebep olabilir. Ayrıca ani sıkışmalara ve bazen de istemsiz idrar kaçırmaya (inkontians olarak bilinir) sebep olabilir.
İdrar yaptıktan sonra mesanenizin tam boşalmadığını hissedebilirsiniz. İdrar akımınız damlama şeklinde sonlanır. İdrarınızı yapıp tuvaletten çıktıktan sonra iç çamaşırınıza damlama olabilir.
Genellikle alt idrar yolu semptomları (AÜSS) olarak adlandırılan bu semptomların nedeni çoğu zaman iyi huylu prostat büyümesi olabilir.
Tanı
Doktor ve hemşireler belirtilerinize neyin sebep olduğunu anlamak için bir takım testler yaparlar. Buna tanı denir.
Önceki bölümde listelenen belirtiler yalnızca iyi huylu prostat büyümesinin değil birçok hastalığın işareti olabilir. Bu yüzden doktorunuz tanı koymadan önce bir takım testlere ihtiyaç duyabilir. Öncelikle, doktor veya hemşireniz sizin tıbbi özgeçmişinizi öğrenir ve fizik muayenenizi yaparlar. Daha sonra idrar ve kan testleri, mesane ve prostatınızın görüntülenmesi ve gerektiğinde diğer testler yapabilirler.
Tedavi
1. Bekle Gör
Eğer iyi huylu prostat büyümeniz var fakat sıkıntı veren herhangi bir alt idrar yolu semptomuyla (AÜSS) karşılaşmadıysanız, semptomlarda iyileşme sağlamak için ilaçlara veya cerrahi müdahaleye çoğu zaman ihtiyacınız olmayacaktır. Bu durumda üroloğunuz hastalığınızı, bunun nasıl ilerleyebileceğini, belirti ve sorunlarınızın üstesinden nasıl gelebileceğinizi anlatacaktır. Ürologunuz hastalığınızı ilerleyen aylar veya yıllar içerisinde sıkı bir şekilde izleyecek ve gerektiği durumda tedaviye başlayacaktır. Buna bekle-gör denir.
Belirtileriniz hafifse ve yaşam kalitenizi bozmadığını düşünüyorsanız bekle gör sizin için iyi bir alternatiftir.
Bu yaklaşım pasif bir yol olmayıp, hastalığınızın ilerlemediğinden emin olmak için yapılan düzenli kontrolleri içerir.
İyi huylu prostat büyümesi olan çoğu erkek için herhangi bir tedaviye başlanmadan önce bekle gör tedavisi önerilir.
Bu dönemde ciddi komplikasyonlar çok nadir olduğu için sıklıkla önerilir. Gerçekten bazı belirtileriniz kendiliğinden düzelebilirken, bazıları yıllarca ilerlemeden kalabilir.
Bekle gör tedavisi:
- Belirtilerinizin değerlendirlmesi
- Fiziki muayene
- Kan ve idrar testleri
- Hastalığınız konusunda eğitim
- Destekleme ve rahatlatma
- Yaşam tarzı ve kendini idare etme önerilerini kapsar.
2. İlaç Tedavisi
İlaç tedavisi belirtiler rahatsız edici ve yaşam kalitesini etkilediği zaman önerilir. Doktorunuzla tartışabileceğiniz değişik ilaç tedavileri vardır. Sizin için en uygun tedaviye birlikte karar verebilirsiniz.
Bu kararı vermede etkin olan faktörler:
- Belirtileriniz
- Prostatın büyüklüğü
- Tıbbi özgeçmişiniz
Tedavide kullanılan ilaçlar:
- Bitkisel ilaçlar
- Alfa-blokerler
- 5 Alfa-redüktaz inhibitörleri (5ARI)
- Muskarinik reseptör antagonistleri (MRA)
- Fosfodiesteraz 5 inhibitörleri (PDE5)
- Bu ilaçların kombinasyonları
Her grup ilaç farklı bir yol ile işlev görür ve farklı sonuç ve yan etkilere sebep olur.
3. Cerrahi Tedavi
Cerrahinin amacı iyi huylu prostat büyümesi belirtilerini dindirmek ve idrar akımını artırmaktır. Doktorunuzla konuşabileceğiniz farklı tedavi yöntemleri vardır. Sizin için en iyi yönteme birlikte karar verebilirsiniz.
Karar vermenizi etkileyen faktörler şunlardır:
- Belirtileriniz ve yaşam kaliteniz
- Prostatınızın büyüklüğü
- Tıbbi özgeçmişiniz
- Hastanenizdeki mevcut tedavi yöntemi ve doktorunuzun tecrübesi.
Doktorunuza önerilen tedavi yöntemi hakkındaki tecrübesini sorun. Operasyonunuzu yapacak cerrahın komplikasyon oranını bilme hakkınız var.
Cerrahiyi Ne Zaman Düşünmeliyim?
- İlaç tedavisi almanıza rağmen belirtileriniz kötüleşirse
- İyi huylu prostat büyümesi komplikasyonları geliştiğinde veya bu risk arttığında.
Kompikasyonları:
– Böbrek yetmezliği
– Böbreklerde genişleme
– İdrar yapamama (üriner retansiyon)
– Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu
– Mesane taşı
– İdrarda tekrarlayan kanama
- İlaç tedavisini tolere edemiyorsanız
- Cerrahi tedaviyi ilaç tedavisine tercih ediyorsanız
Cerrahi tedavi sırasında doktor prostatın büyüyen kısmını (adenom olarak bilinir) çıkarır. Farklı cerrahi tedavi yöntemleri vardır.
Temel cerrahi yöntemler:
- Transuretral prostat rezeksiyonu (TURP)
- Transuretral prostat insizyonu (TUIP)
- Açık prostatektomi
- Lazer tedavileri
- Prostat stentleri
- Transuretral iğne ablasyonu (TUNA)
- Transuretral mikrodalga tedavisi (TUMT)
Her işlemin kendine özgü avantaj ve dezavantajları vardır. Tedavi seçimi kişisel durumunuza ve tercihlerinize göre yapılır.
İyi Huylu Prostat Büyümesi ile Yaşam
- İyi huylu prostat büyümesi geçiren birçok erkeğin, yaşları ilerledikçe alt idrar yolu semptomlarıyla (AÜSS) mücadele etmeleri gerekir. Bazılarında bu durum mutsuzluk ve huzursuzluğa sebep olurken, diğerleri yalnızca hafif rahatsızlık hisseder.Bunların dışında, hastalar aynı belirtileri farklı hissedebilir. Örneğin bir hasta gece idrar yapmak için uyanmaktan çok rahatsız olabilirken, bu durum bir diğerini etkilemeyebilir. Bu yüzden kişisel tercrübeleriniz ve yaşam kaliteniz hafife alınamaz. Bunlar tanısal testler ve tedavi sonuçları kadar önemlidir.Kaliteli bir hayat fiziksel ve ruhsal sağlığı birlikte içerir. Kendinizi sağlıklı hissetmenizin yanında, iyi huylu prostat büyümesi ile yaşamanın üzerinizde psikolojik baskısını hissetmemeniz de önemlidir. Belirtileri kontrol altında tutmanın birçok yolu vardır. Bu belirtiler sizin toplum içinde ilişkilerinizde, sosyal, kültürel ve ekonomik hayatınızdaki paylaşımlarınızda mutlu olmanızı engellememelidir.Belirtiler sizi rahatsız ediyorsa yardım istemeli ve bir üroloğa danışmalısınız.
Prostat iltihapları : Prostatitler
- Prostatit, prostat iltihabına verilen genel bir isimdir. Sıklıkla dış idrar kanalı vasıtası ile gelen mikroplar prostatta iltihaba neden olurlar. Prostatitin kesin tedavisi için doğru teşhis konulmalıdır. Prostatit teşhisi koymak ve tiplendirmek zordur. Hastaların genellikle idrar yaparken yanma, yüksek ateş, batma, zorlanarak idrar yapma, sık idrara çıkma, gece idrara kalkma, bel ağrısı, cinsel ilişki sırasında ağrı gibi sübjektif şikayetleri vardır. Hastalığa neden olan mikroorganizma (koli basili, Pseudomonas Aurogenosa gibi) hastaların çok az bir grubunda tespit edilebilmektedir.50 Yaş üzeri erkeklerde daha çok yaşa bağlı prostat büyümesi ve prostat kanseri gözlemlenirken 50 yaş altı erkeklerde daha çok prostatit hastalığı görülür. Akut (ani) ve kronik olarak tiplendirilen prostatitlerde doğru tedaviyi yapabilmek için tanıyı doğru koymak gereklidir.